بحث ایجاد ترک بر روی دیوارهای یک ساختمان به عوامل مختلفی مربوط می شود و فارغ از نوع مصالح مصرفی استفاده شده برای هر ساختمانی می تواند بوجود بیاید، بنابراین دیوارهای اجرا شده بوسیله  سفال،بلوک هبلکس،آجر و یا حتی بلوک سیمانی سبک هم نمی تواند از این موضوع مستثنی باشد.

چنانچه شما هم به عنوان سازنده و یا مهندس دغدغه ترک بر روی دیوارهای اجرا شده را دارید، لطفا این مقاله را تا انتها مطالعه بفرمایید.

به منظور جلوگیری از ایجاد هرگونه ترک بر روی دیوار ها،  تمامی عملیات بنایی برای تیغه چینی باید برپایه مشخصات و ضوابط مندرج در نشریه های ۱۰۰ و ۵۵ دفتر تدوین ضوابط و معیارهای فنی سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و نیز استاندارد شماره ۷۷۸۲ موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران صورت گیرد . سایر آیین های مرتبط با نحوه اجرای درست من جمله آیین نامه ۲۸۰۰ زلزله ایران نیز باید رعایت گردند.

در اجرای هر گونه بلوک تیغه چینی اعم از بلوک سبک سیمانی ، سفال و یا بلوک های هبلکس می بایست مطابق مقررات ملی ساختمان تمام دیتیل های استاندارد را رعایت کرد.

بعضی از این ضوابط که کاربرد بیشتری در اجرا دارند به صورت خلاصه آورده شده است.

عوامل ایجاد ترک بر روی دیوار ها

کیفیت پایین و استاندارد نبودن مصالح مصرفی

کیفیت پایین و استاندارد نبودن مصالح مصرفی در دیوارچینی و تیغه کشی ممکن است باعث ایجاد ترک در دیوارها شود. دقت کنید مصالح مصرفی در دیوارچینی فارغ از نوع آن حتما باید استاندارد باشد.

یکی از عوامل تأثیر گذار بر ایجاد ترک، ضریب جمع شدگی ناشی از خشک شدن مصالح  غیر استاندارد  می باشد که با توجه به نتایج بدست آمده از آزمایشات انجام شده طی پروسه دریافت پروانه استاندارد بلوک مانا ، این عدد کمتر از ۰٫۰۶۵ می باشد و لذا از ناحیه بلوک سبک مانا نمی تواند ترک حادث شود.

بلوک سبک مانا از نوع بلوک استاندارد می باشد، محصولات این شرکت مورد ارزیابی و آزمایش در آزمایشگاه همکار اداره استاندارد قرار می گیرند و نتایج حاصله نشان می دهد جمع شوندگی خطی بلوک سبک کارخانه ی مانا بلوک بسیار پایین می باشد که هرگز نمی تواند منجر به بروز ترک شود.

استفاده از ملات نا مناسب جهت دیوارکشی و تیغه چینی

به طور مثال برای این کار اگر از ملات ماسه سیمان استفاده شود و سیمان با درجه بالاتر برای ساخت ملات به کار گرفته شود و یا از شن و ماسه بسیار ریز برای تهیه ملات استفاده شود و یا نسبت آب به سیمان آن بالا باشد، ممکن است در دیوار ترک هایی ایجاد شود، بدین منظور پیشنهاد می شود از چسب های مخصوص دیوارچینی استفاده شود.

در اجرای بلوک بهتر است از چسب مخصوص بلوک  تهیه شده بصورت خمیری استفاده کرد و یک لایه ۵ میلی متر ضخامت حداقل از چسب هم در بندهای افقی و هم در بندهای عمودی بلوک ها باید بکار برد.

روش اجرای نا مناسب

چنانچه استادکار تیغه خود را به صورت عمودی بالا ببرد و یا پس از تیغه چینی پلاستر اجرا شود، ممکن است شاهد ترک هایی بر روی دیوار باشیم. پیشنهاد می شود حتی المقدور دیوار چینی در دهانه های مختلف به صورت ردیفی کار شود و بعد از اجرا دیوار ها آبیاری شود. و پلاستر دیوار با کمی تاخیر اجرا شود.

در هنگام اجرای رج اول می بایست زیر رج اول یک لایه ۵ سانتی ملات ماسه و سیمان بصورت شمشه کش و تراز اجرا کرد. در اجرا باید دیوارها را در روز اول بصورت یک رجی چیدمان کرد و یک روز بعد از آن ادامه دیوار را چید تا رج اول به استحکام مناسب برسد و دیوار نشست نکند.

طبق پیوست ششم نشریه ۲۸۰۰ مرکز تحقیقات راه ، مسکن و شهرسازی محل اتصال دیوار به سازه فقط از طریق کف دیوار به زمین مجاز می باشد و از طرفین دیوار و تلاقی آن با ستون ها و سقف باید یک فاصله مجاز جهت خیز تیر در نظر گرفت که با مواد پرکننده پر شود تا در اثر زلزله یا ارتعاشات سازه دیوار ترک نخورد.

یکی از نکات مهم قبل از اجرای گچ و یا پلاستر روی این دیوار آب دهی دو یا الی سه مرتبه به صورت پاششی است. بلوک سبک بدلیل تخلخلی که دارد جذب آب بیشتری نسبت به بلوک سفال داشته که همین امر جزو مزیت های این بلوک در عایق بودن و چسبندگی بیشتر ملات است.

در صورتی که در دیوار ساخته شده از مصالح مختلف استفاده شود نظیر بلوک سبک سیمانی، سفال یا آجر و بلوک هبلکس،‌این احتمال به دلیل عدم یکنواختی ضریب انبساط و انقباض مصالح موجود دارد و در صورتی که در دیوار ساخته شده کلیه محصولات استفاده شده یک دست باشند این احتمال به کمترین حد خود خواهد رسید و توصیه می شود دیوار یکپارچه از یک نوع محصول ساخته شود.

در صورتی که هنگام اجرای دیوار چینی دهنه و ارتفاع مجاز رعایت نشود احتمال بروز ترک وجود دارد که البته در این مورد ارتباطی به نوع مصالح وجود ندارد.

در صورتی که اجزای فلزی سازه مخصوصا” ستونها و بادبندها با توری مرغی پوشیده نشوند ، باز هم احتمال ترک وجود دارد که بازهم ارتباطی به نوع مصالح وجود ندارد .

بدلیل ضریب انبساط طولی متفاوت آهن، بتن و دیوار در محل تلاقی این بلوک با مصالح دیگر از جمله نبشی ،ستون و سقف پس از اجرای بلوک سبک اتوکلاو باید از یک لایه مش پلاستیکی جهت جلوگیری از ترک مویی پس از گچ کاری استفاده نمود.

بلوکها باید کاملا” تراز چیده شوند ، بطوریکه جدار بلوکها کاملا” قائم بوده و درزهای قائم رجهای متوالی ، به طور یک رج در میان ، در مقابل هم قرار گیرند . بلوک نصب شده ، نباید پس از گیرش اولیه ملات ، از جای خود حرکت داده شود . استقرار نهایی بلوک ، باید در زمانی صورت گیرد که ملات هنوز شل باشد .

در مورد اجرای کلیه مصالح بنایی ، بهتر است پیش از اجرا ، بلوکها کمی خیس شوند تا آب ملات را به خود جذب نکرده و به اصطلاح ملات را نسوزاند . بلوکها بهتر است قبل از مصرف نم پاشی شده و بر خلاف بلوک های بتن گازی نیازی به غرقاب شدن ندارند.

ضخامت نا مناسب نازک کاری

در صورتی که ضخامت گچ و خاک در دیوار زیاد باشد احتمال ترک وجود دارد . با توجه به تلورانس استاندارد بلوک های سبک مانا در عرض (۳± میلیمتر ) در صورتی که ضخامت گچ و خاک زیاد نباشد ، احتمال بروز ترک بسیار پائین خواهد بود.

بدلیل صاف و تراز اجرا شدن دیوار بلوک سبک و حذف گچ و خاک بهتر است ضخامت گچ کاری آستر و رویه ۲ سانتی متر باشد.

در صورتی که هنگام اجرای گچ و خاک یا گچ مصرفی  دارای دانه بندی درشت تراز حد استاندارد باشند بازهم احتمال ترک وجود دارد .

سایر علل ایجاد ترک

دما در زمان استفاده از گچکاری بسیار مهم است و اگر دما خیلی بالا و یا پایین باشد ممکن از ترک های شکل بگیرد.

رطوبت در محل نیز مهم می باشد و اگر رطوبت نسبی بالا باشد احتمال بروز ترک کاهش می یابد.

لرزش مداوم یا ضربه مکرر چکش برای میخ زدن نیز ممکن است دلیل ترک دیوار باشد.

در صورتی که مقاومت مصالح بلوکی در حد استاندارد باشد ، در اثر تکانهای ناشی از زلزله های با شدت کم در طبقات بالای ساختمانهای بلند مرتبه و هم چنین نشست کلی ساختمان می تواند ترک ایجاد شود .

نشست کلی سازه که  به آن اشاره شد می توان به عنوان یکی از عوامل تأثیر گذار برایجاد ترک باشد که این مورد در ارتباط با ترکهای افقی می تواند مورد استفاده قرار گیرد.